Dziś  – 27 marca po raz 62. świętujemy Międzynarodowy Dzień Teatru. Święto ustanowiono na IX światowym kongresie Międzynarodowego Instytutu Teatralnego,  w czerwcu 1961 r. w Helsinkach…

Propozycja ustanowienia takiego święta padła z ust Arvi Kivimaa, prezydenta Fińskiego Instytutu ITI. 27 marca 1957 to dzień otwarcia Teatru Narodów – „Theatre of Nations” w Paryżu, i właśnie na tę okoliczność 27 marca obchodzimy święto ludzi teatru.

✒ 📘

W tym roku autorką Orędzia Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/ na Międzynarodowy Dzień Teatru 2023 jest ukraińska reżyserka Svitlana Oleshko, która od czasu wybuchu wojny w Ukrainie mieszka i pracuje w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie.

 

Svitlana Oleshko jest założycielką, dyrektorką i reżyserką Teatru Arabesky oraz producentką teatralną. Bada transformacyjny potencjał teatru, jej twórczość teatralna zawsze ma wyraźny aspekt społeczny. Ukończyła Charkowski Uniwersytet Narodowy im. Vasylia Karazina na kierunku filologicznym. Studiowała w Akademii Sztuk Scenicznych w Holandii i szkole artystycznej zarządzania strategicznego na Słowacji. Odbyła staż w Polskim Instytucie Teatralnym. Od 1993 do 2019 pracowała naukowo w Muzeum Literackim w Charkowie. Jest działaczką kulturalną i inicjatorką powstania Instytutu Teatralnego w Charkowie. Wraz ze swoim zespołem aktorskim zrealizowała dziesiątki projektów, które pełniły rolę społeczną i rehabilitacyjną (wraz z ludźmi w więzieniach, z osobami o ograniczonej mobilności etc.). Najbardziej znane produkcje to m.in. „Postprawda”, „Czerwony Elvis”, „Eneida”, „Radioshanson: osiem opowieści o Jurze Zoiferze” (teksty Serhija Żadana).

✒ 📘

Autorką międzynarodowego przesłania jest w tym roku egipska aktorka Samiha Ayoub.

„Do wszystkich moich przyjaciół – artystów teatralnych z całego świata. Piszę do Was to przesłanie w Międzynarodowy Dzień Teatru i choć czuję się ogromnie szczęśliwa, że do Was przemawiam, jednocześnie drżę z powodu cierpienia, którego wszyscy – artyści teatralni i nieteatralni – doświadczamy (…)” – napisała Ayoub.

Zwróciła uwagę, że „niepewność jest skutkiem tego, z czym musimy mierzyć się wobec licznych konfliktów, wojen i katastrof naturalnych”. „Niszczą one nasz świat materialny, duchowy i rujnują życie psychiczne” – podkreśliła.

„Mówię do Was dzisiaj, czując jednocześnie, że świat stał się samotną wyspą lub statkiem we mgle, który składa żagle i dryfuje bez sternika i punktów orientacyjnych. Kontynuuje jednak podróż z nadzieją, że dotrze do bezpiecznej przystani po długiej, morskiej wędrówce” – oceniła egipska aktorka.

Zaznaczyła, że „świat nigdy nie był tak zjednoczony i podzielony zarazem”. „W tym tkwi dramatyczny paradoks naszej współczesności” – oceniła. „Z jednej strony szybkość informacji i nowoczesna komunikacja przełamały wszelkie bariery geograficzne. Z drugiej dzisiejsze konflikty i napięcia przekroczyły granice logicznego myślenia, tworząc fundamentalną rozbieżność, która oddala nas od prawdziwej esencji życia” – tłumaczyła Ayoub.

„Teatr w swojej pierwotnej formie to działanie oparte właśnie na fundamencie człowieczeństwa, jakim jest życie” – napisała. „Jak mawiał Konstanty Stanisławski: +„Nigdy nie wchodź na scenę z błotem na stopach. Zostaw swoje brudy na zewnątrz. Pozbądź się swoich małych zmartwień i wszystkiego, co odwraca twoją uwagę od sztuki+” – przypomniała. „Wchodząc na scenę, wnosimy na nią pojedyncze życie, które ma zdolność pomnażania energii. Ożywia ona innych, sprawia, że rozkwitają i stają się bogatsi wewnętrznie” – podkreśliła artystka.

„To, co robimy w teatrze jako dramaturdzy, reżyserzy, aktorzy, scenografowie, poeci, muzycy, choreografowie i technicy, wszyscy bez wyjątku, to akt tworzenia życia, które nie istniało, zanim nie weszliśmy na scenę. To życie zasługuje na troskę. Zasługuje na opiekuńczą dłoń, która je trzyma, kochającą pierś, która je obejmie, łagodne współodczuwające serce i trzeźwy umysł pozwalający przetrwać” – napisała Ayoub.

Wyjaśniła, że nie przesadza „mówiąc, że to, co robimy na scenie jest aktem powoływania życia z nicości: jak palący się żar, który świeci w ciemności, rozjaśniając mrok nocy i rozgrzewając jej chłód”. „To my dajemy życiu jego wspaniałość. To my je ucieleśniamy. To my sprawiamy, że jest pełne witalności i znaczenia. Dostarczamy narzędzi do jego zrozumienia. Używamy światła sztuki, by stawić czoła ciemności ignorancji i ekstremizmu. Wyznajemy doktrynę życia po to, by mogło się rozprzestrzeniać” – zapewniła. „Nasz wysiłek, czas, pot i łzy, krew i nerwy, wszystko, co mamy, służą temu wyższemu celowi. Broniąc prawdy, dobra i piękna, wierzymy, że życie zasługuje na to, by być przeżywanym” – podkreśliła aktorka.

„Dzisiaj przemawiam do Was nie tylko po to, żeby celebrować święto ojca wszystkich sztuk – teatru. Zapraszam Was by wspólnie, stanąwszy ręka w rękę i bark w bark, wykrzyknąć pełnymi głosami (tak jak na scenach naszych teatrów), by świat poszukał w sobie zagubionej istoty ludzkiej. Niech nasze słowa wybrzmią, budząc sumienie całego świata, prosząc o wolnego, tolerancyjnego, kochającego, współczującego, delikatnego i akceptującego człowieka” – napisała. „Odrzućmy podły wizerunek brutalności, rasizmu, krwawych konfliktów, jednostronnego myślenia i ekstremizmu” – zaapelowała.

„Ludzie chodzą po tej ziemi i pod tym niebem od tysięcy lat, i będą kontynuować swoją wędrówkę” – zapewniła. „Wyjdźmy zatem z bagna wojen i krwawych konfliktów – zostawmy je u drzwi sceny. Może wtedy zamglone wątpliwościami człowieczeństwo stanie się na nowo kategorycznym pewnikiem. Bądźmy znowu dumni, że jesteśmy ludźmi, braćmi i siostrami” – podkreśliła aktorka.

„Naszą misją (…) od pierwszego występu aktora na scenie jest stała konfrontacja z tym, co brzydkie, krwawe i nieludzkie” – przypomniała. „Naprzeciw stawiamy wszystko, co piękne, czyste i humanitarne. Mamy zdolność rozsiewania życia. Pomnażajmy je razem dla dobra zjednoczonego świata i ludzkości” – napisała w przesłaniu Samiha Ayoub /tekst jej orędzia udostępniony PAP przez Polski Ośrodek ITI/

Samiha Ayoub – aktorka egipska, urodzona w dzielnicy Shubra w Kairze. Ukończyła Wyższy Instytut Sztuk Dramatycznych w 1953 roku, gdzie była uczona przez dramaturga Zaki Tulaimat. W ciągu swojej artystycznej kariery zagrała w około 170 sztukach, w tym Raba’a Al-Adawiya, Sekkat Al-Salamah, Krwawe zasłony Kaaba, Agha Memnon i Kaukaskie koło kredowe. Chociaż prace teatralne stanowią większość jej dorobku artystycznego, występowała także w kinie i telewizji. W kinie zasłynęła dzięki kilku filmom, w tym Ziemia hipokryzji, Poranek islamu, Z szczęściem i Wśród ruin, ma też na swoim koncie wiele wybitnych filmów telewizyjnych, wśród których można wymienić Światło rozproszone, Czas na róże, Amira w Abdeen oraz Al-Masrawiya. Otrzymała wiele odznaczeń od kilku prezydentów, w tym Gamala Abdel Nassera i Anwara Sadata, a także prezydenta Syrii Hafiza al-Assada i francuskiego prezydenta Giscarda d’Estainga.

🌷🌷🌷🌷🌷🌷🌷

Z okazji tego pięknego święta wszystkim znakomitym artystom, których uwielbiam, których mam w głowie, których mam w sercu, życzę samych sukcesów spektaklowych, dużego grona odbiorców i sali zapełnionych publicznością!